از جمله مسائل مستحدثه‌ای که در دنیای امروز مورد توجّه جامعة بشری از جمله اندیشمندان دینی و جامعة پزشکی، قرار گرفته، مسألة تغییر جنسیت است. تغییر جنسیت به معنای تبدیل کردن هر یک از جنس زن و مرد، به جنس مخالف می‌باشد. با توجّه به این‌که جنسیت فرد در بسیاری از ابواب فقهی و مسائل حقوقی مؤثّر و مهم بوده و در جامعة امروز مخصوصاً ایران به تعداد قابل توجّهی در حال انجام است، بنابراین روشن شدن جایگاه آن در همة ابواب، از جمله فقهی و حقوقی، ضروری به نظر می‌رسد تا با بررسی و شناخت دقیق این پدیده و تبیین امکان چنین تغییری درعالم واقع و شناخت معیار و ملاک تعیین جنس فرد، بتوان موضوع را مشخّص و فروعات مسأله را بر آن مترتّب ساخت.
محمدباقر گرایلی[*]
طاهره انفرادی**
چکیده
از جمله مسائل مستحدثه‌ای که در دنیای امروز مورد توجّه جامعة بشری از جمله اندیشمندان دینی و جامعة پزشکی، قرار گرفته، مسألة تغییر جنسیت است. تغییر جنسیت به معنای تبدیل کردن هر یک از جنس زن و مرد، به جنس مخالف می‌باشد. با توجّه به این‌که جنسیت فرد در بسیاری از ابواب فقهی و مسائل حقوقی مؤثّر و مهم بوده و در جامعة امروز مخصوصاً ایران به تعداد قابل توجّهی در حال انجام است، بنابراین روشن شدن جایگاه آن در همة ابواب، از جمله فقهی و حقوقی، ضروری به نظر می‌رسد تا با بررسی و شناخت دقیق این پدیده و تبیین امکان چنین تغییری درعالم واقع و شناخت معیار و ملاک تعیین جنس فرد، بتوان موضوع را مشخّص و فروعات مسأله را بر آن مترتّب ساخت. هدف از مقاله، اثبات این ادّعا است که اوّلاً عنوان تغییر جنسیت تنها بر افراد سالم و خنثای روانی قابل صدق و انطباق است، ثانیاً تغییر حقیقی و کاملی که مبنای جواز در کلام اکثر فقهاست، در عالم واقع امکان‌پذیر نیست و جواز آن تنها در افراد خنثای روانی آن هم در موارد ضرورت و فقط جهت تسکین و درمان قابل اثبات است.
واژگان کلیدی: جنس، تغییر جنسیت، اختلال هویت جنسی، خنثای روانی.
[*]. عضو هيئت علمي و مدير گروه حقوق جامعه المصطفی صلی الله علیه و آله العالمیه.
**. طلبة سطح سه مؤسسة علمی تحقیقی مکتب نرجس علیهاالسلام.