بسم الله الرحمن الرحیم
قال الله العظیم
«هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ»
ﻫﻤﺎﻥ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮﻭﺍﻱ ﭘﺎﻙ ، ﺳﺎﻟﻢ ﺍﺯ ﻫﺮ ﻋﻴﺐ ﻭ ﻧﻘﺺ ، ﺍﻳﻤﻨﻲ ﺑﺨﺶ ، ﭼﻴﺮﻩ ﻭ ﻣﺴﻠﻂ ، ﺷﻜﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ، ﺟﺒﺮﺍﻥ ﻛﻨﻨﺪﻩ ، ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺑﺰﺭﮔﻲ ﻭ ﻋﻈﻤﺖ ﺍﺳﺖ . ﺧﺪﺍ ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﺷﺮﻳﻚ ﺍﻭ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻰ ﺩﻫﻨﺪ ، ﻣﻨﺰّﻩ ﺍﺳﺖ .
«هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى يُسَبِّحُ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ»
اوست خدا، ﺁﻓﺮﻳﻨﻨﺪﻩ ، ﻧﻮﺳﺎﺯ ، ﺻﻮﺭﺗﮕﺮ ، ﻫﻤﻪ ﻧﺎم ﻫﺎﻱ ﻧﻴﻜﻮ ﻭﻳﮋﻩ ﺍﻭﺳﺖ . ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﺁﺳﻤﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻦ ﺍﺳﺖ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻭ ﺗﺴﺒﻴﺢ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻨﺪ ، ﻭ ﺍﻭ ﺗﻮﺍﻧﺎﻱ ﺷﻜﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﻭ ﺣﻜﻴﻢ ﺍﺳﺖ .(حشر/۲۳ـ٢٤)
مسئولیت انسان در برابر اسماء إلهی(2)
شناخت خداوند متعال و خواندن او با اسماء حسنا دارای نقش تربیتی است. در سوره اعراف آیه۱۸۰ می‌فرماید: "وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى. فَادْعُوهُ بِهَا"
ونیکوترین نام ﻫﺎ [ ﺑﻪ ﻟﺤﺎﻅ ﻣﻌﺎﻧﻲ ] ﻭﻳﮋﻩ ﺧﺪﺍﺳﺖ ، ﭘﺲ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺁﻥ ﻧﺎم ﻫﺎ ﺑﺨﻮﺍﻧﻴﺪ»
یکی از معانی آیه شریفه این است که بنده به مولایش با اسماء حسنا رو کند و درخواست نماید .
هرچه این ندا کردن و صدا زدن با ایمان و اعتقاد خالص بیشتری همراه گردد، موثرتر است ، هرچه اخلاص شخص بیشتر باشد زودتر و بهتر به نتیجه می‌رسد. خواندن خداوند به این نام‌ها تنها این نیست که الفاظ را بر زبان جاری کنیم مثلاً بگوییم : یا عالم ، یا قادر، یا ارحم الراحمین و... بلکه در واقع این است که این صفات را در وجود خودمان به مقدار امکان پیاده کنیم ، پرتویی از علم و دانش، شعاعی از قدرت و تواناییش، گوشه‌ای از رحمت واسعه الهی در ما و جامعه پیاده شود، به تعبیر دیگر متصف به اوصاف و متخلق به اخلاقش گردیم تا بتوانیم خویش و اجتماعی را که در آن زندگی می‌کنیم از صف دوزخیان خارج سازیم.
نکته اول:آیات پایانی سوره حشر با عبارت " هو الله " آغاز می‌شود که در توضیح این به اختصار باید گفت: "هاء" در (هو) اشاره به تثبیت و توجه دادن به مطلب است، " واو" ضمیر غایب است و اشاره به غائبی دارد که از دید چشم‌ها و حواس دور است.
"الله" اسم خاص برای خداوند است. بنابر سخنان معصومین علیهم السلام در همین یک کلمه به تمام صفات جلال و جمال الهی اشاره شده است، این نام فقط برای خداوند به کار می‌رود در حالی که اسم‌های دیگر پروردگار مانند رحیم و کریم و قادر و.... برای غیر خدا استعمال می شود . در توضیح این اسم شریف آمده است که" الله" مفهومیست که از افکار و عقول خلق محجوب است همه به او عشق می‌ورزند، تنها معبود به حق است.
این نام مقدس قریب هزار بار در قرآن مجید تکرار شده است، هیچ اسمی از اسماء مقدس الهی به این اندازه درقرآن نیامده است، نامی که قلب را روشن می‌کند، به انسان نیرو و آرامش می‌بخشد و او را در جهانی از نور وصفا غرق می‌سازد.
نکته دوم: در ادامه آیه با کلمات سه گانه (خالق )،(بارئ)، و (مصور) روبرو می‌شویم که هر سه در معنای ایجاد مشترک هستند اما به اعتبارات مختلف که بین آنها ترتیب را باید لحاظ کرد.
ابتدا معنای هر یک از این کلمات را مورد دقت قرار می‌دهیم:
کلمه "خالق " به معنای کسی است که اشیایی را با اندازه‌گیری پدید آورده باشد، کلمه "بارئ" یعنی این خدای مقدر در ایجادش، بین اشیا تمایز می‌گذارد، آفریننده ای که آفرینش های او تکراری نیست (بی مثال است)
"المصور" به معنای کسی است که پدید آورده‌های خود را طوری صورتگری کرده است که با یکدیگر مشتبه نشوند. در قرآن کریم مصور بودن خداوند درباره اشیاء دیگر نظیر درختان یا ستارگان نیامده است فقط در مورد انسان خداوند چنین اسمی را می‌فرماید، به آیات دقت کنید؛ "وَصَوَّرَكُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَكُمْ " (تغابن/٣) و نیز می‌فرماید: "هُوَ الَّذِي يُصَوِّرُكُمْ فِي الْأَرْحَامِ كَيْفَ يَشَاءُ"
یک سوال مهم:
چرا در دو آیه قبل بعد از نام "الله" بلافاصله کلمه توحید " لا اله الا هو" را ذکر نموده ، سپس اسماء خدا را برمی شمارد ولی در آیه مورد بحث بعد از نام الله به شمردن اسما پرداخته و کلمه توحید را ذکر نکرد؟
جوابش این است که بین صفاتی که در آن دو آیه شمرده شده است با نام‌هایی که در آیه مورد بحث ذکر شده تفاوت هست، به این معنا که صفات نام برده در دو آیه قب.0ل الوهیت خدا را که همان مالکیت توأم با تدبیر است اثبات می‌کند و در حقیقت به این معناست که معبودی جز خدا نیست " لا اله الا هو" به دلیل اینکه او عالم و غیب و شهادت و رحمان و رحیم و... است، در واقع صفات به نحو استقلال خاص و برای خود خداوند می‌باشد.اما صفاتی که در آیه مورد بحث (۲۴ حشر) آمده است (خالق ، بارئ ، مصور) اشاره به خلقت و ایجاد دارد .
نکته سوم:جملات پایانی سوره حشر اشاره به بقیه نام های حسنای الهی دارد می‌فرماید: "له الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى" و به دنبال آن از تسبیح همه آنچه در آسمان ها و زمین است سخن می‌گوید: " يُسَبِّحُ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ" از نکات جالب این سوره مبارکه این است که ابتدا و انتهای آن با تسبیح است. جمله پایانی" وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ" هشدار می‌دهد که خداوند افعالش متقن است، خرافه و بیهوده نیست، معصیت کاران با گناهانشان او را عاجز نمی‌سازند و مطیعان اجر و پاداششان در درگاه اوضایع نمی‌گردد.